Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου 2014

ΜΑΖΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ

Ο δικαστής δεν πρέπει να ακούει τη φωνή του πλήθους, γιατί αυτό συνήθως προσπαθεί να αθώσει τον ένοχο και να καταδικάσει τον αθώο. 

Αυτοί που δεν μπορούν να συγκρατηθούν, υποκύπτουν στη χειρότερη δουλεία.
(Ξενοφώντα)

Με πρότυπα οδηγούν τα πλήθη, όχι με λογικά επιχειρήματα (Γουσταύος ΛεΜπον) Ο Λε Μπον και άλλοι κάνουν μια σαφή διάκριση ανάμεσα στο τυχαίο πλήθος π.χ. σε μια πλατεία που δεν έχει συγκεκριμένο σκοπό και στο οποίο διατηρείται η ατομικότητα των μελών του και στη μάζα ή "ψυχολογικό όχλο", στην οποία μέσω μιας ψυχολογικής ζύμωσης και αλληλεπίδρασης των μελών της διαλύονται οι ατομικότητές τους και δημιουργείται κάτι τελείως διαφορετικό απ' αυτές: μια ενιαία συλλογική μαζοψυχή. Αυτή η ψυχή κάνει τα άτομα "να αισθάνονται, να σκέπτονται και να δρουν με ένα τελείως διαφορετικό τρόπο απ' αυτόν που θα αισθανόταν, θα σκεπτόταν και θα δρούσε κάθε ένα απ' αυτά ξεχωριστά. Ορισμένες ιδέες, ορισμένα αισθήματα δεν παρουσιάζονται ή δεν μεταμορφώνονται σε πράξεις, παρά στα άτομα που αποτελούν τον όχλο. Ο ψυχολογικός όχλος είναι ένα προσωρινός οργανισμός, συντεθειμένος από ετερογενή στοιχεία που ενώθηκαν για μια στιγμή, όπως ακριβώς τα κύτταρα ενός ζωντανού οργανισμού σχηματίζουν με την ένωσή τους ένα καινούργιο ον που εκδηλώνει πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά από αυτά".

Θα μπορούσαμε να επισημάνουμε σε σχέση με τα προηγούμενα ότι σύμφωναμε τη μορφολογική ψυχολογία (Gestalt) το όλο είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των μερών του, ποιοτικά διαφορετικό από αυτά κι επομένως και η ομάδα ή πλήθος από το σύνολο των ατόμων που την αποτελούν.

Το κρίσιμο σημείο για τη δημιουργία μιας μαζικής συμπεριφοράς, είναι ο σχηματισμός μιας κοινής διάθεσης που να κατευθύνεται προς ένα αναγνωρισμένο αντικείμενο που διεγείρει τη προσοχή των ατόμων. Σε μια τυπική εξέγερση μια συνηθισμένη αστυνομική σύλληψη ή ένα γρονθοκόπημα μεταξύ ατόμων αντιθέτων ομάδων εστιάζει τη προσοχή. Μετά ο εκνευρισμός και η φήμη εδραιώνουν μια κοινή διάθεση αγανάκτησης και εχθρότητας προς έναν αναγνωρισμένο εχθρό ή εχθρούς. Επίσης σε μια συλλογική θρησκευτική εμπειρία συμβαίνει συνήθως ένα εκπληκτικό γεγονός που καθηλώνει τη προσοχή των ατόμων, τα οποία αισθάνονται στη συνέχεια ένα θρησκευτικό δέος, ευγνωμοσύνη και μια τάση λατρείας προς τη Θεότητα.

Καθώς εδραιώνονται η διάθεση και το αντικείμενο, σχηματίζεται είτε ένα "δυναμικό" πλήθος ή όχλος ή ένα "εκφραστικό" πλήθος. Το δυναμικό πλήθος είναι συνήθως επιθετικό, όπως ένας βίαιος όχλος, αν και περιστασιακά μπορεί να υποκινήσει τα μέλη του σε ηρωικές πράξεις. Το εκφραστικό πλήθος από την άλλη μεριά εκδηλώνεται με χορό, τραγούδι και άλλες μορφές συναισθηματικής έκφρασης (γι' αυτό ονομάζεται και "χορευτικό" πλήθος).

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου